Cevap: TSM Makam Bilgileri (1)
DURUKAN hocam teşekkür ederim böyle bir öneride bulunduğunuz için.
Sayglar...
Makam nedir?
Bir durak , bir güçlünün etrafında onlara bağlı olarak bir araya gelmiş seslerin tamamıdır.
BASİT MAKAM NEDİR ?
a )Bir tam dörlülünün bir tam beşliye eklenmesi ile ,
b )Makamın güçlüsü ile , dörtlü ile beşlinin birleştiği ses olması ile
c )Makamın birinci ve dördüncü dereceleri arasında, tam bir dörlü olmas ile
d )Makamın seyri ve kalışı kulakta tam bir huzur ve istirahat duygusu vermesi ile Basit Makam oluşur.
MÜREKKEP MAKAM NEDİR ?(Birleşik Makamlar) Türk Musikisinde basit makamda bulunması gereken şarlara haiz olmayan her makama Mürekkep Makam denir.
ŞED MAKAM NEDİR ? (Göçürülmüş Makamlar) Mevkiinden başka bir mevkiye nakledilmiş makamların teşkil ettiği makama Şed Makam denir
MAKAM ASLI ŞEDLERİ Çargah Çargah Acem Aşiran & Mahur
Buselik Düğah Sultan-ı Yeğag & Nihavent
Kürdi Düğah Ferrah Nüma & Aşk Feza & Kürdilihicazkar
Rast Rast Nişaburek
MAKAM NASIL ÖĞRENİLİR ? Türk Müziğinin iskeletini teşkil eden belli başlı makamlar vardır.Bunlar Hicaz , Hüzzam , Uşşak ,Nihavent ,Rast , Muhayyer Kürdi ve Kürdilihicazkar' dır.Makamı pratik yoldan öğrenmek istiyorsanız , ilk önce kendinize bu makamlardan bir repertuar hazırlamanız gerekir.
Mesala ilk önce Hicaz makamından 10 veya 12 şarkı bir kasete veya CD'ye doldurun.Sonra bunu can kulağıyla dinlerken bir yandanda da güftesini okuyarak mırıldanın ve farkında olmadan şarkıyı öğrenmiş olacaksınız.Sonra kaseti ve Cd'yi kapatın.Şarkıyı kendi kendinize mırıldanın.
Böylece Hicaz makamından 10 veya 12 şarkıyı öğrenmiş olacaksınız.Daha sonra diğer ana makamları öğrenin. Makamını öğrenmek istediğiniz şarkıyı dinleyin ve kendi kendinize şarkıyı beraber mırıldanın.Şarkının bir yerinde buna teknik olarak " karar noktası " denir).Öğrendiğiniz şarkılardan birini size hatırlatacaktır.
Öğrendiğiniz şarkının makamınla aynı makam olacaktır.Böylelikle zamanla çoğaltarak iyi bir makam repertuarına sahip olmuş olursunuz. Bu ana makamların kardeş makamları vardır.Mesala Hüzzam' la Segah , Uşşak'la Hüseyni , Uşşak' la Beyati , Hüseyni ile Muhayyer Kürdi vb. birbirlerine çok yakındır .Bu makamları teknik bilgisi olanlar bile pratikte ayırmakta güçlük çekerler.Çünkü teknik bilgiye sahip olanlar bu farkı bemol , diyez ve arızalarla çözerler. Pratikten öğrenimlerde ise zamanla bu farklılar öğrenilir.Hüzzam yerine Segah veya Uşşak yerine Hüseyni'yi tahmin ederseniz sizi kimse ayıplamaz. Fakat Hicaz yerine Nihavent veya Rast yerine Hüzzam derseniz makamı öğrenmemiş olursunuz.